Mentale training en/of begeleiding is zelden gericht op het "oplappen van gebroken sporters", in tegenstelling tot wat mensen vaak denken. Mentale begeleiding omvat grotendeels het scheppen van voorwaarden voor optimale prestatie. Dit zijn 6 manieren waarop een sportpsycholoog kan helpen om optimaal te presteren: 

 

1. Vormen en ontwikkelen van mentale vaardigheden

Dit is de bekendste rol voor een sportpsycholoog. In plaats van te wachten op een "probleem" bij een sporter voordat er een mentaal begeleidingsplan wordt gemaakt kan een sportpsycholoog samen met de sporter proactief  bezig zijn om dit probleem (bijv. falen onder druk) te voorkomen, en in het algemeen om prestaties te verbeteren. Hiervoor worden mentale vaardigheden die de sporter kunnen helpen in kaart gebracht. Enkele voorbeelden van mentale vaardigheden zijn:

 

- Doelen stellen

- Gedachtecontrole

- Verbeelding (visueel, auditief, fysiek)

- Gewenst spanningsniveau bereiken (ontspanning, activatie)

 

Ook in de sportpsychologie geldt: voorkomen is beter dan genezen! Maar er is meer te halen uit sportpsychologische begeleiding.

 

2. De best mogelijke omgeving scheppen

De omgeving van een sporter is erg belangrijk. Enerzijds is er de fysieke omgeving waarin de sporter traint, wedstrijden afwerkt en leeft. Een taak van een sportpsycholoog is onder meer om het verschil tussen prestatie op de training en in een wedstrijd te minimaliseren, en het liefst een sporter boven zichzelf uit te laten stijgen zoals zelfs nog nooit op een training is vertoont! Een sporter traint dus aan de ene kant met als doel het ontwikkelen van vaardigheden en aan de andere kant om deze vaardigheden optimaal onder druk (= wedstrijd) uit te voeren. Met name bij dit laatste doel kan een sportpsycholoog tools aanbieden om de sporter te helpen. Stressoren die optimale prestatie in een wedstrijd belemmeren, zoals bijvoorbeeld een groot publiek, een bepaalde loting of een externe kracht (bijv. onrustig een paard) worden in kaart gebracht en er wordt een plan van aanpak gecreëerd om hier effectief mee om te gaan.

          Anderzijds, en niet minder belangrijk, is er de sociale omgeving die de sporter helpt (of belemmert) in zijn prestaties. Te denken valt aan een partner, ouders, teamgenoten, trainers, bestuursleden, sponsors, etc. Deze personen dragen allemaal op hun eigen manier bij aan de prestatie van de sporter, en de sporter gaat met elke persoon anders om. Misschien heeft een ouder weinig invloed op een atleet, maar weet een belangrijke en mondige sponsor een atleet vlak voor een wedstrijd onbewust onder extra spanning te zetten. Met alle gevolgen van dien. Een sporter heeft lang niet altijd een helder en objectief beeld van de mensen in zijn/haar omgeving. Door in gesprek te gaan met een sportpsycholoog kunnen zowel de positieve als negatieve effecten van belangrijke naasten in kaart worden gebracht. Dit brengt ons bij punt 3.

 

3. Vergroten van individuele bewustzijn en helderheid

Een goede sportpsycholoog is in staat om de sporter te helpen inzicht te krijgen in zijn/haar sterke en zwakke punten. Ben je geneigd risico's te nemen? Hoe staat het met je zelfvertrouwen? Hoe kom je tot beslissingen? Kennis over deze aspecten helpt de sporter om van zijn/haar sterke punten optimaal gebruik te maken en zwakke punten te verbeteren. 

 

4. Ontwikkelen van effectieve leiders en groepsprocessen

In de sportwereld wil men nog wel eens iemand aanwijzen als leider c.q. aanvoerder op basis van twijfelachtige redenen, of sterker nog, zonder enige reden. Het identificeren van leiders is een lastige taak, evenals het bieden van de juiste ondersteuning bij het ontwikkelen van leiderschaps-vaardigheden. Met kennis van communicatieve-, sociale-, intergroeps-, intragroeps-, motivatie-, en managementprocessen is een sportpsycholoog in staat om de natuurlijke leiderschapskwaliteiten van mensen te identificeren en te bevorderen.

Dit geldt overigens niet per definitie voor sporters maar tevens voor leiderschapskwesties onder coaches, managers en bestuursleden.

 

5. Bevorderen van allesomvattend begrip

Een sporter moet beseffen dat allerlei factoren, welke al dan niet onder invloed zijn van hem of haar, de prestaties beïnvloeden. Een sportpsycholoog kan helpen om de atleet een meer holistisch beeld te geven van de factoren die om hem/haar heen een rol spelen. Emotionele pijn, fysieke pijn en psychische pijn staan niet los van elkaar.

Een goed voorbeeld van wanneer dit vaak wordt vergeten is bij de behandeling van blessures. De fysiologische aspecten van specifieke blessures zijn in 95% van de gevallen bekend en men weet hoe hier mee om te gaan. Het psychologische aspect wil echter nog wel eens vergeten worden. Hoe voelt een sporter zich nu? Is hij gemotiveerd om aan zijn herstel te werken of is een extra steuntje in de rug nodig? Wat doet het met een groep als bijvoorbeeld hun aanvoerder 6 maanden geblesseerd is? 

 

6. Herstellen van blessures

Een blessure doet niet alleen fysiek pijn, maar zeker ook mentaal. Afhankelijk van de ernst en de duur van een blessure kan dit een sterk effect hebben op het zelfvertrouwen, de motivatie, en de saamhorigheid met teamgenoten van een sporter. Het is belangrijk om op een constructieve manier met een blessure om te gaan. Met tools uit de sportpsychologie kan blessureherstel bevorderd worden en tevens biedt deze periode de kans om anders naar een sport te gaan kijken. Het mag gek klinken, maar hier liggen kansen voor verdere ontwikkeling! 

 

Wil je meer weten over mentale training? Mail dan naar info@thementalside.com of neem contact op via de contact-pagina. 

​